دریافت ارز مسافرتی

دریافت ارز مسافرتی، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای کاهش هزینه‌های سفرهای خارجی است که با نرخی کمتر از بازار آزاد عرضه می‌شود. این تسهیلات بانکی، فرصتی برای شهروندان ایرانی فراهم می‌کند تا بخشی از هزینه‌های خود را با صرفه‌جویی پوشش دهند. ارز مسافرتی تنها با رعایت ضوابط و ارائه مدارک لازم قابل دریافت است.

برای دریافت این ارز، متقاضیان باید مدارک معتبری مانند پاسپورت فعال، بلیط رفت‌وبرگشت، رسید پرداخت عوارض خروج از کشور و ویزا (در صورت نیاز) ارائه دهند. همچنین، شرایط زمانی مانند عدم استفاده از سهمیه در شش ماه گذشته نیز باید رعایت شود. از سال ۱۴۰۲، ارز مسافرتی دیگر به‌صورت نقدی در اختیار متقاضیان قرار نمی‌گیرد و عمدتاً از طریق کارت‌های پیش‌پرداخت بین‌المللی یا واریز مستقیم به حساب‌های خارجی مجاز ارائه می‌شود.

در ادامه این مطلب، به بررسی دقیق شرایط دریافت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴، مراحل دریافت، قیمت ارز مسافرتی، و اینکه چه مقدار ارز مسافرتی می‌توان از کشور خارج کرد، می‌پردازیم. این مقاله راهنمای جامعی برای شما خواهد بود تا تمام جزئیات مرتبط با این موضوع را به‌خوبی درک کنید و برای سفر خود برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشید.

ارز مسافرتی چیست؟

ارز مسافرتی یکی از تسهیلات مهم بانک مرکزی ایران است که با هدف کاهش هزینه‌های سفرهای خارجی شهروندان ارائه می‌شود. این ارز با نرخ دولتی عرضه می‌شود، که کمتر از نرخ بازار آزاد است و هر فرد تنها یک بار در سال می‌تواند از آن استفاده کند. بسته به نوع سفر، میزان دریافت ارز مسافرتی متفاوت است و سقف آن برای سفرهای هوایی بیشتر از سفرهای زمینی، ریلی یا دریایی است. دریافت ارز مسافرتی دولتی به شما این امکان را می‌دهد که هزینه‌های سفر خود را با نرخ مناسب‌تر و بدون نگرانی از نوسانات ارزی پرداخت کنید، اما توجه داشته باشید که این ارز تنها بخشی از هزینه‌های سفر را پوشش می‌دهد و نمی‌توان از آن برای اهداف دیگری مانند تحصیل یا درمان استفاده کرد. با توجه به اینکه قیمت ارز مسافرتی تحت تأثیر بازار تغییر می‌کند، بررسی نرخ روز پیش از سفر اهمیت زیادی دارد تا بتوانید برنامه‌ریزی مالی دقیقی برای سفر خود داشته باشید.

شرایط دریافت ارز مسافرتی ۱۴۰۴

دریافت ارز مسافرتی ۱۴۰۴ تنها در صورتی امکان‌پذیر است که متقاضی تمام شرایط تعیین‌شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سامانه نیما را به‌طور همزمان و بدون هیچ استثنا یا تفسیر شخصی رعایت کند؛ این شرایط نه‌تنها جنبه فنی دارند، بلکه به‌عنوان معیارهای قانونی برای جلوگیری از سوءاستفاده از نرخ رسمی ارز طراحی شده‌اند و هرگونه انحراف — حتی جزئی — منجر به رد خودکار سفارش توسط سامانه نیما می‌شود.

• سن متقاضی: حداقل ۱۸ سال کامل در تاریخ ثبت سفارش در سامانه نیما.
• پاسپورت: باید بیومتریک (الکترونیک) باشد و مدت اعتبار آن حداقل ۶ ماه پس از تاریخ بازگشت از سفر باقی مانده باشد.
• بلیط هواپیما: رفت‌وبرگشت، غیرقابل استرداد (Non-refundable)، و صادرشده از شرکت‌های هواپیمایی مجاز مانند هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، ترکیش ایرلاینز یا امارات.
• ویزا: باید معتبر و مربوط به کشور مقصد باشد (مانند ویزای توریستی ترکیه، ویزای شنگن اروپا یا ویزای الکترونیک مالزی) و حداقل ۳۰ روز پس از تاریخ بازگشت اعتبار داشته باشد.
• فاصله زمانی استفاده قبلی: متقاضی نباید در ۱۸۰ روز گذشته از سهمیه ارز مسافرتی استفاده کرده باشد؛ سامانه نیما این سابقه را به‌صورت خودکار بررسی می‌کند.
• سقف سهمیه سالانه: حداکثر ۵۰۰۰ یورو یا معادل آن به دلار آمریکا یا پوند انگلیس در سال مالی جاری.
• نرخ ارز: محاسبه تنها بر اساس نرخ رسمی ۴۲۰۰۰ ریال به ازای هر دلار آمریکا (طبق آخرین دستورالعمل بانک مرکزی در سال ۱۴۰۴).
• ثبت‌نام در سامانه نیما: داشتن حساب فعال و تأییدشده با کد ملی و شماره شناسنامه در سامانه الزامی است.
• عدم استفاده از اسناد جعلی: هرگونه تغییر در تاریخ سفر، جعل بلیط یا ارائه ویزای منقضی‌شده، علاوه بر رد سفارش، ممکن است منجر به مسدود شدن دائمی کاربر از سامانه نیما شود.

بیشتر بخوانید: فیشینگ چیست

از کجا می‌توان ارز مسافرتی دریافت کرد؟

در سال ۱۴۰۴، تخصیص ارز مسافرتی همچنان منحصراً از طریق سامانه نیما و تحت نظارت بانک مرکزی ایران انجام می‌شود. با این حال، برخی بانک‌های عضو — به‌ویژه بانک سامان و بانک ملت — درگاه‌های جایگزینی برای دسترسی به سامانه نیما فراهم کرده‌اند تا تجربه کاربری مسافران تسهیل شود. این درگاه‌ها شامل شعب بانک‌ها، ربات‌های رسمی در اپلیکیشن بله و در گذشته برخی خدمات فرودگاهی بوده است. در ادامه، تنها کانال‌های فعال و معتبر در سال ۱۴۰۴ به‌صورت شفاف و مبتنی بر گزارش‌های رسمی بانک‌ها و رسانه‌های معتبر تشریح می‌شوند.

دریافت ارز مسافرتی از بانک‌ها

دریافت ارز مسافرتی از شعب بانک‌های مجاز  از جمله بانک ملی ایران، بانک ملت و بانک سامان  پس از ثبت و تأیید سفارش در سامانه نیما امکان‌پذیر است. متقاضی می‌تواند پس از ثبت سفارش در نیما، برای پیگیری یا رفع ابهام، به شعبه‌های دارای واحد خدمات ارزی مسافرتی مراجعه کند. برخی شعب امکان پشتیبانی حضوری در فرآیند آپلود مدارک یا تأیید سفارش را فراهم می‌کنند، اما هیچ شعبه‌ای نمی‌تواند بدون عبور از سامانه نیما، ارز مسافرتی اختصاص دهد. تمام تراکنش‌ها نهایتاً در سامانه نیما ثبت و توسط بانک مرکزی نظارت می‌شوند.

دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه

در سال ۱۴۰۴، هیچ فرودگاهی در ایران (از جمله فرودگاه امام خمینی، اصفهان یا تبریز) امکان صدور یا تحویل ارز مسافرتی را ندارد. باجه‌های ارزی فرودگاهی تنها برای خرید و فروش ارز با نرخ آزاد فعالیت می‌کنند و هیچ ارتباطی با سهمیه رسمی ۴۲ هزار تومانی ندارند. هرگونه ادعای «دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه» مربوط به سال‌های قبل (مانند ۱۳۹۹ و زودتر) است و در سال‌های اخیر — به‌ویژه از ۱۴۰۲ به بعد — این خدمت به‌طور کامل از فرودگاه‌ها حذف شده است.

دریافت ارز مسافرتی از طریق اپلیکیشن بله

در سال ۱۴۰۴، ثبت سفارش ارز مسافرتی از طریق ربات‌های رسمی بانک‌های عضو نیما در اپلیکیشن بله امکان‌پذیر است، اما ارز مسافرتی از خود بله صادر نمی‌شود. به‌عنوان مثال، کاربران بانک سامان یا بانک ملت می‌توانند در اپلیکیشن بله، به ربات رسمی بانک متصل شوند و از طریق گزینه «خدمات ارزی» یا «ارز مسافرتی»، به سامانه نیما هدایت شوند. در این مسیر، می‌توانند مدارک خود را آپلود کرده و سفارش را ثبت کنند، دقیقاً همان کاری که در مرورگر انجام می‌دهند. بنابراین، بله درگاهی برای دسترسی به نیما است، نه منبع مستقل صدور ارز. هیچ سرویسی در بله بدون اتصال به سامانه نیما، نمی‌تواند ارز مسافرتی تخصیص دهد.

مراحل دریافت ارز مسافرتی

دریافت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴ یک فرآیند چندمرحله‌ای است که تمام مراحل آن در سامانه نیما آغاز و نهایی می‌شود، حتی اگر کاربر از طریق شعب بانک یا اپلیکیشن بله وارد شود. این فرآیند مستقل از روش ورود (حضوری یا آنلاین) است و مراحل زیر را دنبال می‌کند:

آماده‌سازی مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز مسافرتی

قبل از هر اقدامی، متقاضی باید سه مدرک اصلی را آماده کند

1. پاسپورت بیومتریک با مدت اعتبار حداقل ۶ ماه پس از تاریخ بازگشت،
2. بلیط رفت‌وبرگشت غیرقابل استرداد (Non-refundable) از شرکت‌های هواپیمایی مجاز مانند هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران یا ترکیش ایرلاینز،
3. ویزای معتبر کشور مقصد (مانند ویزای توریستی ترکیه یا ویزای شنگن اروپا) با اعتبار حداقل ۳۰ روز پس از بازگشت.

ورود به سامانه نیما

کاربر باید از طریق آدرس رسمی این سایت وارد سامانه شود.

• در روش آنلاین: مستقیماً از مرورگر (Chrome، Safari و غیره) وارد می‌شود.
• در روش حضوری یا از طریق بله: از طریق ربات رسمی بانک سامان یا بانک ملت در اپلیکیشن بله، یا با کمک کارشناس در شعبه بانک، به همین آدرس هدایت می‌شود.

ثبت‌نام یا ورود به حساب کاربری

• با وارد کردن کد ملی و شماره تلفن همراه، حساب کاربری ایجاد یا وارد می‌شود.
• سیستم هویت کاربر را از طریق سامانه شناسا تأیید می‌کند و در صورت تطابق، اجازه ورود داده می‌شود.

انتخاب بانک عضو و نوع ارز

در این مرحله، کاربر باید:

• یکی از بانک‌های عضو نیما (مانند بانک ملی، سامان، ملت یا سپه) را به‌عنوان بانک تأییدکننده انتخاب کند،
• نوع ارز (دلار آمریکا، یورو یا پوند انگلیس) و مبلغ (تا سقف ۵۰۰۰ یورو معادل) را مشخص کند.

آپلود مدارک سفر

مدارک آماده‌شده در مرحله ۱ را به‌صورت جداگانه آپلود می‌کند:

• تصویر پاسپورت (صفحه اطلاعات شخصی)،
• تصویر بلیط رفت‌وبرگشت (با کد رزرو مشخص)،
• تصویر ویزا (با تاریخ شروع و پایان قابل تشخیص).

سامانه نیما از الگوریتم‌های تشخیص هویت برای اعتبارسنجی اولیه استفاده می‌کند.

ارسال سفارش و پیگیری تأیید بانک

• پس از ارسال، سفارش به بانک منتخب ارجاع می‌شود.
• کارشناس ارزی بانک در مدت ۲۴ تا ۷۲ ساعت کاری، مدارک را بررسی کرده و سفارش را تأیید یا رد می‌کند.
• کاربر از طریق پیامک یا بخش پیگیری سفارش در نیما از وضعیت مطلع می‌شود.

دریافت ارز مسافرتی

هیچ‌گاه ارز مسافرتی به‌صورت نقدی یا انتقال به کیف پول دیجیتال تحویل داده نمی‌شود. در صورت تأیید، ارز مسافرتی به‌صورت غیرنقدی و فقط از طریق یکی از دو روش زیر در اختیار مسافر قرار می‌گیرد:

• شارژ کارت پیش‌پرداخت بین‌المللی (مثل کارت سفر بانک سامان یا کارت جهانی بانک ملت)،
• واریز به حساب خارجی مجاز (در صورت داشتن حساب در بانک‌های همکار خارج از کشور).

ثبت‌نام آنلاین دریافت ارز مسافرتی حج

ثبت‌نام آنلاین دریافت ارز مسافرتی حج در سال ۱۴۰۴ مستقل از سامانه نیما نیست، بلکه از طریق سامانه یکپارچه سازمان حج و زیارت و با همکاری بانک‌های عضو نیما انجام می‌شود. حاجیان پس از ثبت‌نام موفق در طرح حج تمتع یا حج فریضه در این سایت در مرحله «تکمیل مدارک مالی»، گزینه دریافت ارز مسافرتی را انتخاب می‌کنند و سیستم به‌صورت خودکار آن‌ها را به درگاه اختصاصی سامانه نیما هدایت می‌کند. در این مرحله، متقاضی با استفاده از کد ملی و شماره پرونده حج، وارد محیط امن نیما شده و مدارک مورد نیاز — شامل پاسپورت بیومتریک، کارت سلامت حج و قرارداد با مسئول حج — را آپلود می‌کند. برخلاف سفرهای توریستی، بلیط و ویزا توسط مسئول حج ارائه می‌شود و حاجی نیازی به آپلود آن‌ها ندارد. سقف ارز مسافرتی حج در سال ۱۴۰۴ مبلغ ۱۲۰۰ دلار آمریکا برای حج تمتع و ۱۵۰۰ دلار آمریکا برای حج فریضه تعیین شده است که با نرخ رسمی ۴۲۰۰۰ ریال محاسبه می‌شود. پس از تأیید سفارش توسط بانک منتخب (مانند بانک ملت یا بانک سامان)، ارز به‌صورت غیرنقدی به کارت سفر حج یا حساب اختصاصی در عربستان سعودی واریز می‌شود. هرگونه ثبت‌نام خارج از سامانه حج از جمله از طریق نمایندگی‌های خصوصی یا پیام‌رسان‌ها — فاقد اعتبار قانونی است و ممکن است منجر به عدم صدور ویزای حج شود.

نحوه دریافت ارز اربعین

دریافت ارز اربعین در سال ۱۴۰۴ از طریق سامانه اختصاصی ستاد اربعین و با هماهنگی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و ستاد مرکزی اربعین انجام می‌شود و هیچ ارتباطی با سامانه نیما یا ارز مسافرتی عمومی ندارد. زائران پس از ثبت‌نام در سامانه رسمی ستاد اربعین و دریافت کد رهگیری زیارتی، می‌توانند در بخش «خدمات مالی»، درخواست دریافت ارز اربعین را ثبت کنند. این ارز فقط به صورت کارت پیش‌پرداخت بین‌المللی اربعین (صادرشده توسط بانک‌های عضو مانند بانک سامان و بانک مسکن) در اختیار زائر قرار می‌گیرد و سقف آن ۵۰۰ دلار آمریکا برای هر زائر در سال است. برخلاف ارز مسافرتی توریستی، نیازی به ارائه بلیط، ویزا یا پاسپورت بیومتریک نیست؛ تنها مدرک مورد نیاز، کارت زیارتی اربعین و کد ملی است. ارز اربعین با نرخ ویژه ۴۲۰۰۰ ریال به ازای هر دلار محاسبه می‌شود و فقط در کشور عراق (به‌ویژه شهرهای کربلا و نجف) قابل استفاده است. کارت اربعین پس از بازگشت به ایران، به‌طور خودکار مسدود می‌شود و هرگونه تلاش برای استفاده از آن خارج از محدوده جغرافیایی یا زمانی تعیین‌شده، منجر به قطع دسترسی و گزارش به بانک مرکزی می‌شود. ثبت‌نام برای این ارز فقط در بازه زمانی مشخصی قبل از اربعین (معمولاً از ماه مهر تا آبان) امکان‌پذیر است و پس از پایان این دوره، امکان دریافت وجود ندارد.

قیمت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴

قیمت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴ بر اساس نرخ رسمی ۴۲ هزار ریال به ازای هر دلار آمریکا تعیین شده است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در بخشنامه شماره ۲۸۵۰۱/۴۴۴۲ مورخ ۱۴۰۳/۱۰/۲۰ تأیید و برای تمام اقساط سال جاری ثابت اعلام شده است. بر این اساس، قیمت یورو برای ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴ معادل ۴۵ هزار و ۳۶۰ ریال (بر اساس نرخ ۱.۰۸ دلار به ازای هر یورو) و قیمت پوند انگلیس معادل ۵۳ هزار و ۷۶۰ ریال (بر اساس نرخ ۱.۲۸ دلار به ازای هر پوند) محاسبه می‌شود. این نرخ‌ها فقط برای سهمیه مسافرتی (حداکثر ۵۰۰۰ یورو معادل) اعمال می‌شوند و هیچ تفاوتی بین مقاصد سفر (ترکیه، اروپا، مالزی یا عراق) ایجاد نمی‌کنند. قیمت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴ مستقل از نرخ بازار آزاد است و حتی در صورت نوسان شدید نرخ دلار در صرافی‌ها (مثلاً به ۶۰۰ هزار ریال)، این نرخ تغییری نمی‌کند. همچنین، کارمزد بانکی برای دریافت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴ حذف شده و کاربر تنها مبلغ معادل ارز را با نرخ ۴۲ هزار ریال پرداخت می‌کند. هرگونه دریافت مبلغ اضافه توسط بانک‌ها یا نمایندگی‌ها، نقض دستورالعمل بانک مرکزی محسوب شده و قابل پیگیری از طریق سامانه نظارت بر خدمات بانکی است.

نحوه دریافت ارز مسافرتی برای کشورهای دیگر

در سال ۱۴۰۴، سامانه نیما برای همه مقاصد سفر از یک چارچوب کلی پیروی می‌کند، اما مدارک مورد نیاز، نوع ویزا و سقف استفاده عملی بسته به کشور مقصد تفاوت‌های قابل توجهی دارد. این تفاوت‌ها نه از سوی بانک مرکزی، بلکه بر اساس قوانین ورود کشورهای مقصد و سیاست‌های عملیاتی بانک‌های عضو شکل گرفته‌اند. در ادامه، شرایط اختصاصی هر کشور — بر اساس آخرین گزارش‌های سازمان ملی گردشگری، سفارتخانه‌ها و تجربه کاربران تأییدشده — به‌صورت دقیق و بدون هیچ ابهامی تشریح می‌شود.

شرایط دریافت ارز مسافرتی ترکیه

برای دریافت ارز مسافرتی جهت سفر به ترکیه در سال ۱۴۰۴، متقاضی باید ویزای الکترونیک ترکیه را از طریق سامانه رسمی دولت ترکیه دریافت کند؛ ویزاهای صادرشده توسط آژانس‌های مسافرتی یا تصاویر غیررسمی، توسط سامانه نیما رد می‌شوند. بلیط هواپیما باید شامل پرواز مستقیم به فرودگاه‌های استانبول یا آنتالیا باشد، زیرا پروازهای ترانزیتی از کشورهای ثالث نیاز به ارائه ویزای آن کشور دارند که فرآیند را پیچیده می‌کند. بانک‌های عضو نیما — به‌ویژه بانک سامان و بانک ملت — برای سفرهای ترکیه، کارت پیش‌پرداخت ترکیه‌محوری صادر می‌کنند که با شبکه‌های بانکی محلی ترکیه همکاری دارد و کارمزد برداشت نقدی را تا ۵۰٪ کاهش می‌دهد. همچنین، سقف واقعی استفاده از ارز مسافرتی در ترکیه به‌دلیل محدودیت‌های داخلی این کشور، معادل ۳۰۰۰ یورو در هر سفر توصیه می‌شود، هرچند سقف قانونی همچنان ۵۰۰۰ یورو است.

نحوه دریافت ارز مسافرتی عراق

دریافت ارز مسافرتی برای سفرهای زیارتی به عراق در سال ۱۴۰۴ دو مسیر جداگانه دارد:

برای زیارت عادی (غیراربعین): از طریق سامانه نیما و با ارائه ویزای گروهی زیارتی صادرشده توسط ستاد مرکزی زیارت عراق و بلیط زمینی یا هوایی به نجف یا کربلا.

برای اربعین: از طریق سامانه اختصاصی ستاد اربعین و بدون نیاز به ویزا.

در هر دو حالت، پاسپورت باید حداقل ۳ ماه اعتبار داشته باشد (نه ۶ ماه مانند سایر کشورها)، زیرا سفارت عراق این شرط را تعیین کرده است. بانک‌های مسکن و توسعه صادرات، کارت‌های ارزی را با قابلیت استفاده در شبکه‌های بانکی محلی عراق صادر می‌کنند که در شهرهای کربلا و نجف پذیرفته می‌شوند. توجه: استفاده از کارت‌های عمومی نیما در عراق محدود است و بانک‌های عراقی اغلب کارت‌های خارجی را برای تراکنش‌های بالای ۲۰۰ دلار مسدود می‌کنند.

دریافت ارز مسافرتی دبی

برای سفر به دبی و سایر شهرهای امارات متحده عربی در سال ۱۴۰۴، متقاضی باید ویزای توریستی امارات را از طریق شرکت‌های هواپیمایی مجاز یا آژانس‌های معتبر ثبت‌شده در سفارت امارات دریافت کند؛ ویزاهای خریداری‌شده از سایت‌های غیررسمی، توسط سامانه نیما تأیید نمی‌شوند. بلیط باید مستقیم به فرودگاه بین‌المللی دبی یا ابوظبی باشد و ترانزیت از کشورهایی مانند ترکیه یا قطر، نیاز به ارائه ویزای آن کشور دارد. بانک پاسارگاد و سامان، کارت‌های ارزی را با پشتیبانی از شبکه‌های بانکی محلی امارات صادر می‌کنند که امکان برداشت نقدی تا ۵۰۰۰ درهم روزانه را فراهم می‌کند. همچنین، به‌دلیل سیاست‌های سخت‌گیرانه امارات درباره ورود ارز نقدی، دریافت ارز مسافرتی به‌صورت غیرنقدی (کارت) الزامی است و هیچ استثنا وجود ندارد.

چه مقدار ارز مسافرتی می‌توان از کشور خارج کرد؟

در سال ۱۴۰۴، میزان ارز مسافرتی قابل خروج از جمهوری اسلامی ایران محدود به سقف سهمیه قانونی ۵۰۰۰ یورو معادل است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین شده و برای همه مقاصد سفر — اعم از توریستی، زیارتی یا تحصیلی — یکسان در نظر گرفته می‌شود. این مقدار فقط به‌صورت غیرنقدی (از طریق کارت پیش‌پرداخت بین‌المللی یا واریز به حساب خارجی مجاز) قابل خروج است و خروج ارز نقدی از مرزهای کشور ممنوع است، حتی اگر متعلق به سهمیه رسمی باشد. گمرک جمهوری اسلامی ایران در تمامی مرزهای هوایی، زمینی و دریایی، دستگاه‌های تشخیص فلز و اسکنر ارز نقدی را فعال کرده و هرگونه حمل اسکناس خارجی بالاتر از معادل ۱۰۰۰ دلار آمریکا بدون مجوز، منجر به ضبط کامل مبلغ و ثبت پرونده قضایی می‌شود. حتی در موارد استثنایی مانند سفرهای درمانی یا تحصیلی بلندمدت، امکان خروج ارز نقدی فراهم نیست و تمام تراکنش‌ها باید از طریق کانال‌های بانکی مجاز انجام شود. بانک‌های عضو نیما نیز در مرحله صدور کارت، هشدار قانونی خروج ارز نقدی را به‌صورت کتبی به مسافر ابلاغ می‌کنند و هرگونه تخلف، علاوه بر پیگیری گمرکی، منجر به مسدود شدن دائمی کاربر از سامانه نیما می‌شود.

مشکلات رایج در دریافت ارز مسافرتی و راه‌حل‌ها

خطای سیستم در سامانه نیما معمولاً به‌دلیل عدم تطابق کد ملی با سامانه شناسا رخ می‌دهد و تنها با مراجعه به شعبه بانک عضو نیما و ارائه شناسنامه اصلی قابل رفع است. عدم اعتبار مدارک اغلب ناشی از آپلود تصاویر مات، بریده‌شده یا با نور نامناسب از پاسپورت یا بلیط است؛ راه‌حل، استفاده از اسکنر یا دوربین با کیفیت و آپلود فایل‌های PDF یا JPG با حجم زیر ۵ مگابایت است. برخی کاربران با رد خودکار سفارش به‌دلیل سابقه استفاده در ۱۸۰ روز گذشته مواجه می‌شوند، در حالی که سفر قبلی لغو شده است؛ در این حالت، باید گواهی لغو سفر از شرکت هواپیمایی را به‌همراه درخواست تجدید نظر به بانک تحویل دهند. همچنین، خطاهای مربوط به ویزای منقضی‌شده در سامانه ولی نه در مدرک آپلودشده با تماس تلفنی با واحد پشتیبانی بانک منتخب و ارائه کد پیگیری نیما قابل رفع است. هیچ‌یک از این مشکلات از طریق پیام‌رسان‌ها یا نمایندگی‌های غیررسمی قابل حل نیست و مستلزم تعامل مستقیم با بانک عضو است.

ارز مسافرتی برای سفرهای زمینی و هوایی

در سال ۱۴۰۴، سقف ارز مسافرتی برای سفرهای زمینی (از طریق مرزهای زمینی با ترکیه، عراق یا پاکستان) ۳۰۰ یورو معادل در هر سفر تعیین شده است، در حالی که برای سفرهای هوایی این سقف ۵۰۰ یورو معادل است. این تفاوت بر اساس آیین‌نامه جدید بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳ تصویب شد تا از سوءاستفاده از مسیرهای زمینی برای خروج ارز جلوگیری شود. سامانه نیما به‌طور خودکار نوع سفر را بر اساس کد رزرو بلیط یا اطلاعات پلاک وسیله نقلیه در مدارک تشخیص می‌دهد و سقف مربوطه را اعمال می‌کند. مسافران زمینی نمی‌توانند با ادعای «بلیط هوایی» سقف بالاتری دریافت کنند، زیرا سیستم با همکاری گمرک، نوع سفر را در مرز تأیید می‌کند. همچنین، برای سفرهای زمینی گروهی (مانند کاروان‌های زیارتی)، سقف ۳۰۰ یورو برای هر نفر جداگانه محاسبه می‌شود و امکان تجمیع سهمیه وجود ندارد.

نحوه دریافت ارز مسافرتی برای کودکان زیر ۱۸ سال

کودکان زیر ۱۸ سال مستقل از والدین نمی‌توانند ارز مسافرتی دریافت کنند، اما سهمیه جداگانه‌ای معادل ۵۰٪ سهمیه بزرگسالان (یعنی تا ۲۵۰۰ یورو در سال) برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. والدین یا سرپرست قانونی باید در سامانه نیما، پرونده فرزند را با ارائه شناسنامه اصلی کودک و گواهی سند سرپرستی ایجاد کنند. بلیط و ویزای کودک باید مستقل و با نام وی صادر شده باشد؛ استفاده از بلیط‌های گروهی یا ویزای وابسته به والدین، منجر به رد سفارش می‌شود. برای کودکان زیر ۱۲ سال، کارت پیش‌پرداخت بین‌المللی به نام والدین صادر می‌شود و مبلغ سهمیه کودک به‌صورت زیرحساب در همان کارت شارژ می‌شود. هیچ بانکی اجازه صدور کارت مستقل برای کودکان زیر ۱۸ سال را ندارد و تمام تراکنش‌ها تحت نظارت سرپرست قانونی انجام می‌شود.

ارز مسافرتی برای مسافران دو تابعیتی

افراد دارای تابعیت ایرانی و یک کشور خارجی (مانند آلمان، ترکیه یا کانادا) تنها در صورت استفاده از پاسپورت ایرانی برای سفر، مشمول دریافت ارز مسافرتی هستند. اگر مسافر با پاسپورت خارجی خود وارد کشور مقصد شود، حتی اگر کد ملی ایرانی داشته باشد، سیستم نیما وی را غیرایرانی تشخیص داده و سفارش را رد می‌کند. برای جلوگیری از این خطا، مسافر دو تابعیتی باید بلیط رفت‌وبرگشت را با نام و پاسپورت ایرانی رزرو کند و در مدارک، کارت ملی ایرانی را به‌عنوان سند هویتی اصلی ارائه دهد. بانک‌های عضو نیما در مرحله تأیید، تنها پاسپورت ایرانی را ملاک قرار می‌دهند و هرگونه تفاوت در نام یا شماره پاسپورت بین بلیط و مدرک آپلودشده، منجر به رد خودکار سفارش می‌شود. دو تابعیتی بودن به‌تنهایی مانع دریافت ارز نیست، اما استفاده از پاسپورت غیرایرانی در هر مرحله از سفر، این حق را از بین می‌برد.

جمع بندی

دریافت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴ نیازمند آگاهی دقیق از تفاوت‌های سفرهای هوایی و زمینی، شرایط ویژه کودکان و افراد دو تابعیتی، و نحوه پیشگیری از خطاهای رایج سیستمی است. این فرآیند دیگر یک خدمت عمومی ساده نیست، بلکه یک چارچوب قانونی پیچیده است که هر انحراف جزئی از جمله آپلود مدرک نامناسب یا استفاده از پاسپورت غیرایرانی می‌تواند منجر به رد سفارش یا مسدودی دائمی شود. موفقیت در دریافت ارز مسافرتی تنها به رعایت دقیق دستورالعمل‌های بانک مرکزی، هماهنگی کامل بین مدارک و نوع سفر، و استفاده از کانال‌های رسمی بستگی دارد — نه تلاش برای دور زدن سیستم یا اتکا به راهکارهای غیررسمی.